Suplementacja przed zajściem w ciążę

Warto, aby każda kobieta odpowiednio przygotowała się do ciąży. Największe znaczenie ma prawidłowo zbilansowana dieta, której wsparciem jest odpowiednio dobrana suplementacja. Czy wiesz, co warto suplementować przed zajściem w ciążę? Jest kilka istotnych witamin i składników mineralnych, które wspierają płodność i mają duże znaczenie dla zdrowia dziecka i prawidłowego przebiegu ciąży.

Suplementacja przed ciążą to ważny element przygotowań do macierzyństwa. Witaminy i mikroskładniki takie jak kwas foliowy, witamina D czy żelazo odgrywają kluczową rolę w prawidłowym rozwoju dziecka. Brak odpowiedniej ilości tych składników może prowadzić do poważnych wad rozwojowych u dziecka.

Przed zajściem w ciążę, warto zadbać o odpowiednie wsparcie płodności. Czasz przygotowań do ciąży jest dość indywidualny i zależny od wielu rzeczy. Jeżeli dopiero skończyłaś brać antykoncepcję hormonalną, chorujesz na coś np. hashimoto lub w Twoich wynikach badań krwi wyszły niedobory, to na pewno będziesz musiała przygotowywać się do ciąży dłużej niż kobieta zdrowa, która nie brała antykoncepcji hormonalnej i ma wyniki w normie. Przygotowania do ciąży optymalnie powinny trwać:

• u kobiet zdrowych minimum 3 miesiące,
• przy występujących chorobach 6-12 miesięcy,
• po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej minimum 12 miesięcy.

Największe znaczenie ma zdrowa i prawidłowo zbilansowana dieta. To oznacza, że powinna mieć odpowiednią ilość kalorii, aby spełniać Twoje dzienne zapotrzebowanie energetyczne oraz odpowiednią ilość białka, tłuszczów i węglowodanów. Nie wprowadzaj w tym czasie deficytu energetycznego, czyli diety z mniejszą ilość kalorii niż wynosi Twoje CPM, a tym bardziej PPM! Takie diety mogą być niedoborowe, a w momencie przygotowań do ciąży należy dobrze odżywić swój organizm.

Szczególnie ważne jest dostarczanie niezbędnych witamin, składników mineralnych oraz kwasów tłuszczowych EPA i DHA. Dlatego tak istotne jest, aby w codziennym jadłospisie znalazły się produkty bogate w najważniejsze mikroskładniki. Wsparciem diety powinna być odpowiednio dobrana suplementacja, która jest dopasowana do Twoich wyników badań krwi.

Odpowiednio dobrana suplementacja ma duże znaczenie dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka oraz prawidłowego przebiegu ciąży. Aby była ona bezpieczna i skuteczna, warto wykonać badania krwi i dopiero pod wyniki badań dobrać suplementację. Taka kolejność pozwoli na prawidłowe dobranie potrzebnych witamin i mikroskładników oraz ich dawek. Dzięki temu uzupełnisz niedobory i jednocześnie nie narazisz się na nadmiary we krwi, które są niebezpieczne dla zdrowia.

Badania krwi przed ciążą

Przed ciążą warto wykonać zarówno podstawowe, jak i rozszerzone badania krwi. Jest to potrzebne do określenia tego, czy w organizmie coś się dzieje, a także zbadania niedoborów i nadmiarów we krwi. Na tej podstawie dobierana jest suplementacja. Dlatego przed dobraniem i rozpoczęciem suplementacji, warto wykonać poniższe badania krwi:

• kwas foliowy,
• witamina B12 i B6,
• cholina (witamina B4),
• witamina D,
• żelazo i ferrytyna,
• cynk,
• selen,
• jod (DZM),
• wapń,
• magnez,
• morfologia,
• próby wątrobowe: ALT, AST i GGTP.

Jeżeli w Twoich wynikach badań wyszły jakiekolwiek niedobry i nieprawidłowości, to należy skonsultować się ze specjalistą i wyrównać je jeszcze przed ciążą. Jest to ważne dlatego, że wymienione witaminy i mikroskładniki mają znaczący wpływ na płodność, rozwój płodu i prawidłowy przebieg ciąży.

Najczęściej u kobiet pojawiają się niedobory żelaza, kwasu foliowego, cynku oraz witaminy D, B12 i B4. Aby uzupełnić niedobory, należy wprowadzić odpowiednią dietę oraz stałą suplementację na minimum 3 miesiące przed staraniami o ciążę. W krótszym czasie poziom witamin i mikroskładników we krwi może nie podwyższyć się do prawidłowego poziomu.

Dodatkowo warto wykonać cytologię i USG piersi. Oprócz poziomu mikroskładników należy również wykonać próby wątrobowe (ALT, AST, GGTP). Ich wynik mówi o tym, w jakim stanie jest nasza wątroba i czy w ogóle możemy wprowadzić suplementację. Jeżeli wynik badania będzie poniżej lub powyżej normy, to jest to wskazanie do konsultacji z lekarzem. Jeżeli wyniki są w normie, to możemy wprowadzić suplementację.

Badanie poziomu wapnia jest szczególnie ważne. Wiele suplementów dla kobiet ma w składzie wapń. Jeżeli masz odpowiedni poziom wapnia, bliższy górnej granicy lub powyżej normy, to nie powinnaś go przyjmować. Przy codziennej suplementacji możesz doprowadzić do nadmiaru, a nadmiar wapnia we krwi jest szkodliwy dla zdrowia.

Suplementacja kwasem foliowym

Suplementacja kwasem foliowym zalecana jest dla każdej kobiety w wieku rozrodczym, a przede wszystkim dla kobiet planujących ciążę. Ważne jest, aby suplement zawierał foliany, czyli aktywną formę kwasu foliowego.

Sam kwas foliowy jest formą nieaktywną biologicznie, co oznacza, że się nie wchłania. Kwas foliowy w organizmie przekształcany jest do postaci folianów (L-5-MTHF), czyli swojej aktywnej formy, która się wchłania. U niektórych kobiet może występować mutacja w obrębie genu MTHFR, która uniemożliwia przekształcenie i właściwe wchłanianie się kwasu foliowego. Z tego względu najlepiej wybrać suplementacje w aktywnej formie folianu np. L-metylofolian wapnia lub Quatrefolic. Jest to zalecana forma również dla kobiet bez mutacji genu.

Foliany są bardzo istotne w pierwszych tygodniach rozwoju płodu, kiedy kobieta często jeszcze nie wie, że jest w ciąży. Dlatego zaleca się suplementację już około 3 miesiące przed planowaniem starań o dziecko. Dlaczego polecam wykonać poziom kwasu foliowego we krwi? Aby zobaczyć, na jakim poziomie jest niedobór, móc dopasować odpowiednią dawkę oraz kontrolować czy suplementacja przynosi efekty.

Składy suplementów

Cieżko jest znaleźć jeden suplement, który w składzie będzie zawierał wszystkie potrzebne przed ciążą witaminy i mikroskładniki. Ma na to wpływ między innymi rozpuszczalność witamin, np. witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, tak samo, jak kwasy EPA i DHA są w formie tłuszczowej. Natomiast witaminy z grupy B są rozpuszczalne w wodzie.

Szukając odpowiednich suplementów dla kobiet przygotowujących się do ciąży, zwróć uwagę na to, aby w składzie miały:

1. Foliany, cholinę, cynk i magnez.
2. Witaminę D i kwasy tłuszczowe EPA i DHA (z przewagą DHA).

Jest to podstawowa suplementacja przed zajściem w ciążę. Obydwa suplementy z powyższym składem powinny znaleźć się w stałej suplementacji już minimum 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o ciążę. Na podstawie wyników badań z krwi można rozszerzyć suplementację, jeżeli występują jakiekolwiek niedobory np. żelaza lub jodu. Zdarza się, że w składzie suplementów jest również selen, co jest szczególnie ważne dla kobiet mających choroby tarczycy. Resztę suplementacji warto dobrać indywidualnie, według wyników badań z krwi, chorób (np. hashimoto) oraz prowadzonej diety (np. wegetariańska i wegańska).

Jakie dawki przyjmować

Przed ciążą nie zwiększa się zapotrzebowanie na żadne witaminy ani składniki mineralne. Jeżeli bez wskazań będziesz przyjmować suplementy w dawkach większych niż Twoje dzienne zapotrzebowanie, możesz doprowadzić do nadmiaru. Dlatego tak ważne są wcześniejsze badania poziomu we krwi, aby suplementacja była odpowiednio dopasowana i miała pozytywne działanie na Twoje zdrowie.

Jeżeli w wynikach wyszły niedobory we krwi, mogą być stosowane większe dawki, natomiast zawsze powinny być odpowiednio dobrane przez lekarza lub dietetyka. Nie zalecam robienia tego na własną rękę.

Normy na witaminy i składniki mineralne (na dzień):

• foliany – 400 µg,
• cholina – 425 mg,
• witamina B6 – 1,3 mg,
• witamina B12 – 2,4 µg,
• witamina D – 15 µg,
• jod – 150 µg,
• żelazo – 18 mg,
• cynk – 8 mg,
• magnez – 320 mg,
• wapń – 1000 mg,
• kwasy tłuszczowe EPA i DHA – 500 mg + 250 mg.

Są to ilości istotnych przed ciążą witamin i mikroskładników, które powinny być dostarczane w ciągu dnia wraz z pożywieniem. Z codzienną dietą nie dostarczamy odpowiednich ilości witaminy D, kwasów tłuszczowych omega-3 oraz jodu (wyjątkiem mogą być osoby jedzące duże ilości ryb ok. 5-6 razy w tygodniu).

Suplementy w swoim składzie mają różną zawartość witamin i mikroskładników. Zwróć uwagę, aby dawki, które dostarczasz w ciągu dnia wraz z suplementacją, były przybliżone do poniższych:

• foliany – 400-600 µg,
• cholina – 300-400 mg,
• witamina B6 – 2-5 mg,
• witamina D – 50 µg (2000 IU),
• magnez – 200-300 mg,
• jod – 150-200 µg,
• cynk – 5-10 mg,
• kwasy tłuszczowe DHA – min. 200 mg i więcej.

Takie ilości pozwolą na spełnienie dziennego zapotrzebowania. Pamiętaj jednak, że podstawą jest prawidłowo zbilansowana dieta, a suplementacja jest jedynie jej wsparciem. Dlatego nie musisz suplementować wszystkich istotnych witamin i mikroskładników, a jedynie te, które mają największy wpływ na zdrowie oraz te, których odpowiednią ilość ciężko jest dostarczyć wraz z codzienną dietą. Co najważniejsze, skup się na uzupełnieniu niedoborów, jeżeli takie wyszły w Twoich wynikach badań.

Przyjmowanie probiotyków przed ciążą

Mikrobiota dziecka zaczyna powstawać już w trakcie rozwoju wewnątrzmacicznego. Na jej kształtowanie mają wpływ zarówno czynniki prenatalne, jak i postnatalne. Do czynników prenatalnych zaliczamy przekazanie mikrobiomu mamy poprzez krwiobieg do płodu. Do czynników postnatalnych zaliczamy m.in.: czas trwania ciąży, rodzaj porodu (naturalny czy cesarskie cięcie), sposób karmienia (piersią czy mlekiem zastępczym), a także stosowanie antybiotyków przed ciążą, w trakcie jej trwania oraz po porodzie.

Dlatego stan mikrobioty kobiety ma tak duże znaczenie jeszcze przed zajściem w ciążę. Branie probiotyków w trakcie przygotowań do ciąży nie jest obowiązkowe, ale warto to zrobić przede wszystkim w dwóch sytuacjach.

Napewno należy zrobić minimum 2-3 miesięczną kurację, jeżeli w ostatnim czasie (kilka miesięcy do tyłu) brałaś antybiotyk. W takim przypadku odbudowa flory bakteryjnej jeszcze przed ciążą jest szczególnie istotna. Mikroflora jelit i pochwy zostaje mocno naruszona przez antybiotyk, bo nie niszczy on jedynie złych bakterii, ale także te dobre. Dlatego tak ważne jest odpowiednie wsparcie i odbudowa mikrobiomu.

Druga sytuacja to przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej. Zaburza ona mocno nie tylko mikrobiom jelitowy, ale także florę bakteryjną pochwy. Nasz przewód pokarmowy zawiera receptory estrogenowe, a nadmiar estrogenów, który pojawia się przy przyjmowaniu dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej, znacząco pogarsza kondycję jelit. Dlatego biorąc antykoncepcję, możesz mieć problemy z nawracającymi infekcjami intymnymi.

W obydwóch przypadkach należy przyjmować probiotyki doustne i dopochwowe. Możesz włączyć codzienną kurację probiotykami doustnymi na około 2-3 miesiące oraz probiotyki dopochwowe na około miesiąc. Warto tę kwestię indywidualnie omówić ze swoim ginekologiem i odpowiednio pod siebie dobrać prawidłową probiotykoterapię.

Podsumowując

Odpowiednia dieta oraz suplementacja przed zajściem w ciążę ma duży wpływ na płodność, a także istotne znaczenie dla przebiegu ciąży oraz zdrowia przyszłej mamy i dziecka. Jeżeli chcesz rozpocząć starania o ciążę i świadomie podejść do kwestii zdrowotnych, to odpowiednio się do tego przygotuj.

Przed suplementacją warto wykonać badania, które określą poziom witamin i składników mineralnych we krwi. Jest to istotne z trzech powodów.

1. Wykrycie niedoborów i wyrównanie ich przed ciążą.
2. Odpowiednie dobranie dawki suplementów.
3. Aby nie doprowadzić do nadmiarów we krwi.

Następnie wybierz suplement, który ma odpowiedni skład. Najlepiej postawić na dwa: jeden z witaminami z grupy B, cynkiem i jodem, a drugi z witaminą D i kwasami omega-3.

Moim zdaniem nie warto skupiać się jedynie na suplementacji folianów, gdyż reszta wymienionych witamin i mikroskładników ma również pozytywny wpływ na płodność, a także na zdrowie dziecka, już od pierwszych tygodni jego rozwoju.

Wsparcie dietetyczne

Sposób odżywiania i odpowiednia suplementacja są kluczowe dla wsparcia płodności i odpowiedniego przebiegu ciąży. Powinnaś zadbać o to jak najlepiej, aby zapobiec jakimkolwiek powikłaniom w trakcie ciąży. Jeżeli nie wiesz jak samodzielnie się za to zabrać i potrzebujesz pomocy, z chęcią wezmę Cię pod swoje skrzydła. Jak najlepiej przygotuję Twój organizm do ciąży, zadbam o Ciebie i dziecko w trakcie ciąży i podczas laktacji oraz pokażę, jak wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe. Więcej o współpracy dietetycznej ze mną znajdziesz na mojej stronie. Czekam na Ciebie! :)

Źródła

1. „Stosowanie suplementów u kobiet ciężarnych w świetle najnowszych rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników." A. Wiesner , P. Paśko, 2021.
2. „Znaczenie kwasu foliowego dla zdrowia organizmu człowieka." K. J. Banyś, M. W. Knopczyk, B. Bobrowska-Korczak, 2020.
3. „Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie.” M. Jarosz i wsp., 2020.
4. „Mikrobiota a zdrowie noworodka." Z. Misztal, B. Pawlicki, M. Pawlicki, A. Łopuszyńska, M. Kozioł, K. Lorenc, 2019.
5. „Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność." M. Bojanowska, M. Kostecka, 2018.