Czego nie jeść w ciąży

Dieta w ciąży powinna być odpowiednio zbilansowana, czyli mieć odpowiednią wartość energetyczną (ilość kalorii), zawartość białka, tłuszczów i węglowodanów oraz dostarczać zalecaną ilość witamin i składników mineralnych. Wszystko to ma znaczący wpływ na stan zdrowia przyszłej mamy i dziecka. Równie istotne jest to, jakie produkty znajdują się w Twoim codziennym jadłospisie. Mogą one mieć pozytywne oraz negatywne działanie na Wasze zdrowie. Twoją uwagę szczególnie powinny zwrócić produkty, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie.

„W ciąży mogę jeść wszystko”

Zapewne słyszałaś już to wiele razy. Niestety to stwierdzenie nie jest do końca prawdziwe. Zatem skąd się wzięło?

W ciąży zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne kobiety, dlatego powinna ona spożywać więcej kalorii w ciągu dnia, niż przed ciążą. Powiedzenie „w ciąży mogę jeść wszystko” przede wszystkim bazuje na braku świadomości, że pewne produkty mogą zaszkodzić zdrowiu. Dochodzi również przekonanie, że trzeba jeść więcej i dostarczać zwiększoną ilości kalorii. Natomiast warto dostarczać je wraz z produktami, które mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Odstaw na bok tonę słodyczy i chipsów, a bardziej skup się na włączeniu do diety wartościowych produktów np. pełnoziarnistego pieczywa i makaronów, owoców czy warzyw.

Nie jest wskazane, aby dieta przyszłej mamy była restrykcyjna oraz eliminacyjna. Nie zaleca się zapobiegawczego wykluczania z diety produktów spożywczych, które nie mają jednoznacznie negatywnego wpływu na zdrowie. Dodatkowo nie powinno wykluczać się z diety produktów, które mają pozytywny wpływ na zdrowie i dostarczają niezbędnych witamin i składników mineralnych. Takie restrykcje mogą doprowadzać do niedoborów żywieniowych spowodowanych brakiem w jadłospisie cennych np. warzyw czy owoców. Stąd lista produktów przeciwskazanych nie jest zbyt długa. Są natomiast produkty, które należy bezwzględnie wykluczyć z diety, gdyż mogą być źródłem m.in. substancji lub bakterii niebezpiecznych dla zdrowia Twojego i dziecka.

Produkty niewskazane

W diecie kobiet w ciąży nie powinny się znaleźć:

• surowe jaja,
• surowe i niedopieczone mięso,
• surowe ryby i owoce morza,
• zanieczyszczone gatunki ryb,
• ryby z niepewnych źródeł,
• sery pleśniowe,
• niepasteryzowane mleko i jego przetwory,
• niemyte owoce i warzywa,
• żywność wysokoprzetworzona,
• kolorowe napoje gazowane,
• napoje energetyzujące,
• alkohol,
• zbyt duża ilość słodyczy
• zbyt duża ilość produktów bogatych w kofeinę.

Przez spożywanie surowego mięsa oraz niemytych owoców i warzyw może dojść do zakażenia pierwotniakiem Toxoplasma gondii. Surowe mięso, ryby i jaja mogą być źródłem bakterii oraz pasożytów. Zakażenia te są bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia kobiety i dziecka oraz mogą prowadzić do poronienia. Toksoplazmoza nabyta u osób z prawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego przebiega najczęściej bezobjawowo, ale może także dawać objawy zespołu mononukleozopodobnego – gorączka, powiększenie węzłów chłonnych oraz objawy grypopodobne. U osób z upośledzeniem odporności przebieg choroby jest ciężki. Objawy dotyczą głównie ośrodkowego układu nerwowego, narządu wzroku oraz płuc i serca. Ryzykiem dla dziecka rozwijającego się w łonie matki, u której zdiagnozowano pierwotne i aktywne zarażenie pierwotniakiem Toxoplasma gondii, jest powikłanie, którym jest toksoplazmoza wrodzona.

Ryby z zanieczyszczonych wód mogą być źródłem metali ciężkich. Najczęściej wśród ryb występuje zanieczyszczenie rtęcią, a ona niestety w łatwy sposób absorbuje w przewodzie pokarmowym. Związki rtęci charakteryzują się także wysokim powinowactwem do hemoglobiny płodowej. Narażenie kobiet w ciąży na zbyt dużą ilość rtęci w pożywieniu może skutkować nieprawidłowym rozwojem dziecka. Jej toksyczne działanie dotyczy głównie układu nerwowego człowieka.

Niepasteryzowany nabiał i sery pleśniowe mogą być źródłem bakterii, głównie Listerii, która powoduje infekcje oraz choroby. Listerioza w wielu przypadkach może być również przyczyną poronień. Przez zakażenie matki zagrożone jest bezpośrednio dziecko. Do klinicznych postaci listeriozy, które mogą mieć poważne następstwa zdrowotne, zalicza się między innymi zakażenia okołoporodowe. Okołoporodowa listerioza noworodków może mieć formę o wczesnym lub późnym początku. Wcześniejsza jest skutkiem wewnątrzmacicznego zakażenia i objawia się najczęściej jako sepsa. Późniejsza postać, nabywana przez dziecko w trakcie lub tuż po porodzie, rozwija się w drugim lub trzecim tygodniu życia dziecka. W większości przypadków objawem jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Napoje oraz słodycze zawierają sztuczne substancje m.in. barwniki, a także glukozowo-fruktozowy, dużą ilość cukru (węglowodanów prostych) oraz często kofeinę. Produkty te są wysokokaloryczne i nie dostarczają składników odżywczych dla organizmu. Dodatkowo spożywanie ich wpływa na wzrost poziomu glukozy we krwi. Z tego względu szczególnie ostrożne powinny być kobiety, które przed ciążą miały problem z podwyższonym poziomem glukozy we krwi, a całkowicie wyklucz powinny je kobiety mające cukrzycę. Nadmierne spożywanie słodyczy oraz napojów wpływa również negatywnie na mikroflorę jelitową.

Wysokoprzetworzona żywność zawiera dużą ilość soli, przypraw, cukru, polepszaczy smaku oraz nasyconych kwasów tłuszczowych. Spożywając ją, dostarczasz jedynie nadmiar kalorii, gdyż żywność ta nie jest odżywcza dla organizmu oraz nie ma dobrego wpływu na mikroflorę jelitową. Ze względu na wysoką zawartość soli i nasyconych kwasów tłuszczowych, w szczególności produkty te powinny wykluczyć kobiety z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi oraz kobiety mające choroby układu krwionośnego.

Ilość kofeiny w diecie kobiet w ciąży powinna być kontrolowana. Stałe spożywanie zbyt dużej ilości kofeiny w ciągu dnia, może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu. Warto ograniczyć ilość kawy do 1 filiżanki dziennie lub przerzucić się na kawę bezkofeinową. Niestety nie tylko kawa jest źródłem kofeiny i dobrze jest kontrolować również spożycie innych produktów.

Warto wiedzieć, że również herbata zawiera kofeinę, a im mocniej jest parzona, tym zawiera jej więcej. Jeśli nie pojawiają się żadne dolegliwości i złe samopoczucie po kofeinie, to możesz pić 1 filiżankę kawy i 1-2 średnio parzone herbaty dziennie. Nie zaleca się przekraczania dawki 200 mg kofeiny na dzień, najlepiej, aby było to około 100 mg kofeiny na dzień. Dla zobrazowania ilości 200 mg kofeiny w jednym produkcie – są to dwie filiżanki po 125 ml średnio parzonej kawy, jeden kubek 250 ml mocno parzonej herbata zawiera do 100 mg lub jedno espresso.

Źródłem kofeiny jest:

• kawa – średnio parzona w 125 ml zawiera ok. 80 mg,
• herbata – średnio parzona w 150 ml zawiera ok. 30 mg,
• kakao – w 50 g proszku zawiera ok. 100 mg,
• gorzka czekolada – w 100 g zawiera ok. 40 mg,
• mleczna czekolada – w 100 g zawiera ok. 20 mg,
• napoje energetyzujące – w 100 ml zawiera ok. 40 mg,
• napoje gazowane typu cola – w 100 ml zawiera ok. 8 mg.

Podsumowując

Dieta kobiet w ciąży powinna być zdrowa i mieć pozytywny wpływ na organizm mamy i dziecka. Wszystkie wyżej wymienione produkty spożywcze nie powinny znajdować się w codziennej diecie kobiet w ciąży. Większość z nich powinna być bezwzględnie wykluczona. Jedynie z umiarem możesz spożywać kawę, słodycze oraz produkty typu fast food. Co to znaczy z umiarem? Jeżeli jesteś zdrowa i raz w tygodniu zjesz batonika lub pół paczki chipsów, bo miałaś ochotę, to nie będzie zagrażało to zdrowiu dziecka. Pamiętaj tylko o tym, że umiar jest tutaj najważniejszy.

Wsparcie dietetyczne

Sposób odżywiania i to, jakie produkty znajdują się w diecie, jest kluczowe dla zdrowia przyszłej mamy i odpowiedniego rozwoju dziecka. Powinnyśmy zadbać o to jak najlepiej, aby zapobiec jakimkolwiek powikłaniom w trakcie ciąży. Jeżeli nie wiesz jak samodzielnie się za to zabrać i potrzebujesz pomocy, z chęcią wezmę Cię pod swoje skrzydła. Zadbam o Ciebie w trakcie ciąży i podczas laktacji oraz pokażę, jak wprowadzić do codzienności zdrowe nawyki żywieniowe. Więcej o współpracy ze mną znajdziesz na mojej stronie. Czekam na Ciebie! :)

Źródła

1. „Relationship between maternal caffeine and coffee intake and pregnancy loss: A grading of recommendations assessment, development, and evaluation-assessed, dose-response meta-analysis of observational studies." A. Jafari, S. Naqhshi, H. Shahinfar, S. O. Selehi, F. Kiany, M. Askari, P.J. Surkan, L. Azadbakht, 2022.
2. „Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie." M. Jarosz i wsp., 2020.
3. „Toksoplazmoza w ciąży – diagnostyka i leczenie." M. Inglot, 2018.
4. „Stężenie rtęci w próbkach tuńczyka świeżego i przetworzonego." D. Dworak, S. Krakowiak, J. Bem, A. Fischer, 2019.
5. „Mikrobiologiczna diagnostyka zakażeń wywoływanych przez Listeria monocytogenes." N. Rokosz-Chudziak, W. Rastawicki, K. Śmietańska, 2018.