Masa ciała a płodność u kobiet

Zarówno nadmierna, jak i zbyt niska masa ciała może wpływać na pogorszenie płodności kobiet. Wynika to z faktu, że nadwaga, otyłość i niedowaga mają negatywny wpływ na zmiany metaboliczne i hormonalne w organizmie oraz zaburzają owulację. Z tego względu utrzymanie prawidłowej masy ciała jest kluczowe dla odpowiednich funkcji reprodukcyjnych.

W jaki sposób masa ciała wpływa na płodność? Warto wiedzieć, że:

• nadwaga i otyłość mają wpływ na zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
• zbyt szybki spadek masy ciała wpływa na wystąpienie zaburzeń cyklu,
• niedowaga może prowadzić do zaniku miesiączki,
• zaburzenia miesiączkowania mogą wystąpić także u kobiet z prawidłową masą ciała, szczególnie wtórne.

Aby utrzymać odpowiednią masę ciała, należy zadbać zdrową dietę. Powinna być odpowiednio zbilansowana pod względem wartości energetycznej (ilości kcal), ilość białka, tłuszczu i węglowodanów oraz dostarczała niezbędnych witamin i składników mineralnych. Warto również włączyć codzienną aktywność fizyczną z uwzględnieniem kilku treningów w tygodniu i codziennych spacerów (podział na aktywność bardziej i mniej wymagającą dla organizmu).

Nadwaga i otyłość

Badania wykazują, że ryzyko problemów z zajściem w ciążę jest dwukrotnie większe u kobiet z otyłością niż u kobiet z prawidłową masą ciała. Nadmierna masa ciała negatywnie wpływa na cykle menstruacyjne u kobiet, co prowadzi między innymi do występowania cykli bezowulacyjnych i zmniejszania płodności.

Zaburzony cykl miesiączkowy i płodność u kobiet z nadwagą i otyłością związane jest ze zmianami metabolicznymi i hormonalnymi. Obejmują one metabolizm steroidów, funkcjonowanie oraz wydzielanie insuliny, a także innych hormonów jak: leptyny, rezystyny, adiponektyny oraz greliny.

Dodatkowo istnieje związek pomiędzy otyłością a występującym zespołem policystycznych jajników (PCOS). Jest on główną przyczyną niepłodności związanej z zaburzeniami owulacji. Również jedną z przyczyn wpływających na płodność i proces jajeczkowania jest wrażliwość na insulinę, która jest związana z masą ciała. Badania wykazują, że wśród kobiet z nadwagą i otyłością chorujących na PCOS występują: nieregularne cykle menstruacyjne, chroniczne cykle bezowulacyjne oraz insulinooporność, przyczyniające się do problemów z niepłodnością.

Kolejnym ważnym aspektem jest wytwarzana leptyna. Produkowana jest ona przez komórki tłuszczowe i działa hamująco na ośrodek głodu. Kiedy w diecie mamy m.in. zbyt dużo cukru oraz nasza masa ciała zwiększa się, może dojść do rozwinięcia leptynooporności. Leptyna nie działa wtedy hamująco na ośrodek głodu, co sprzyja przejadaniu się i większej otyłości. Wysoki poziom insuliny i leptyny może doprowadzić do niepłodności, gdyż hamuje owulację i stymuluje jajniki do wytwarzania męskiego hormonu testosteronu, który może wywołać u kobiet męski typ owłosienia twarzy itp., a także może stymulować tkankę jajnika do produkcji wielu torbieli oraz rozwoju zespołu policystycznych jajników i niepłodności.

Szybki spadek masy ciała

Zaburzenia miesiączkowania obserwuje się również przy szybkim spadku masy ciała o ok. 10-15%. Wynika to z zakłóceń w funkcjonowaniu układu podwzgórze-przysadka-jajnik.

Dolna granica masy ciała wynosi 48 kg, a zawartość tkanki tłuszczowej ok. 22%. Poniżej tych wartości pojawiają się problemy z miesiączkowaniem w wyniku przemiany androgenów do estogenów.

Ponadto restrykcyjne diety oraz te o zbyt niskiej wartości energetycznej prowadzą do niedoborów witamin i składników mineralnych, co także przyczynia się do obniżenia płodności.

Niedowaga

Niedobór masy ciała może powodować wzrost wydzielania FSH - hormonu folikulotropowego (wytwarzany przez przysadkę mózgową, jego rolą jest pobudzanie jajników do syntezy estrogenów i wytwarzania dojrzewających pęcherzyków jajnikowych), skrócenie fazy lutealnej oraz powoduje wtórny brak miesiączki. To w konsekwencji wpływa negatywnie na płodność.

Wśród kobiet z niedowagą zaobserwowano dłuższy okres starań o zajście w ciążę (trwa nawet do 29 miesięcy), w porównaniu z kobietami o prawidłowej masie ciała.

Prawidłowa masa ciała

Jeżeli nie masz problemów z masą ciała, a jednak występują u Ciebie zaburzenia miesiączkowania, to koniecznie udaj się do lekarza ginekologa. Problemy z miesiączkowaniem nie są zależne jedynie od masy ciała. W takiej sytuacji trzeba znaleźć przyczynę i odpowiednio zareagować, aby nie mieć problemów z zajściem w ciążę.

Przez problemy w aspekcie starań o ciążę, jakie niesie ze sobą nieprawidłowa masa ciała, warto zadbać o nią jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. Zwiększy to szanse nie tylko na krótszy okres starań, ale również na większy spokój psychiczny kobiety oraz zmniejszy towarzyszący temu stres. On także ma negatywny wpływ na zdrowie, czego skutki możemy odczuwać w trakcie starań starań o ciążę. Dlatego przed ciążą należy zadbać zarówno o zdrowie fizyczne, jak i większy spokój psychiczny.

Wsparcie dietetyczne

Jeżeli zmagasz się z problemem z masą ciała i nie wiesz jak samodzielnie się za to zabrać, z chęcią wezmę Cię pod swoje skrzydła. Zadbam o Ciebie przed ciążą, w trakcie ciąży i podczas laktacji oraz pokażę jak wprowadzić do codzienności zdrowe nawyki żywieniowe. Więcej o współpracy ze mną znajdziesz na mojej stronie. Czekam na Ciebie! :)

Źródła

1. „Wpływ diety i aktywności fizycznej na płodność kobiet." L. Ostrowska, U. Karecka, 2017.
2. „Dieta warzywno-owocowa w leczeniu niepłodności." E. Dąbrowska, 2019.